لوح يادبود تقی ارانی در برلين خسرو شاکری
در كشور‌هاى اروپايى رسم است كه نسبت به شخصيت‌هاى بنام علمي، فرهنگي، و بعضا سياسى به ترتيب‌هاى گوناگون اداى احترام شود و، مثلا، با گذاردن نام آنان بر كوچه‌ها، خيابان‌ها و ميدان‌ها، خاطره آنان زنده نگه داشته مي‌شود. يكى ديگر از راه‌هاى اداى احترام به آنان و گراميداشت خاطره ايشان نصب يك لوح يادبود بر سر در برخى از منازلى است كه چنين شخصيت‌‌هايى در آنها مي‌زيستند. در اين كشور‌ها حتى گاه ديده مي‌شود كه براى قدردانى از يك نويسنده، دانشمند، موسيقيدان، يا شخصيت سياسى خارجى بزرگ، نام وى بر خيابان يا بر همين نسق، اگر يك شخصيت خارجى در شهرى زيسته باشد، براى حفظ خاطره تاريخى حيات او در آن شهر، يك لوح يادبود بر سردر منزل محل اقامت وى نصب مي‌شود. در كشور ما، در دوران پهلوى نام برخى از شخصيت‌هاى سياسى خارجى كه به ايران خدمتى نكرده، بل از سلطنت پهلوى حمايت كرده بودند بر خيابان‌هايى نهاده مي‌شد؛ براى نمونه، خيابان چرچيل. اما، به دليل عناد سياسي، نه‌فقط نام برخى از كسانى كه خدمات بزرگى به كشور كرده بودند بر هيچ خيابانى نهاده نمي‌شد، بل حتى ذكر نام آنان در كتب تاريخى و روزنامه‌ها هم ممنوع بود؛ مثلا نام دكتر مصدق. در عصر پهلوي، سفارتخانه‌هاى رضاشاه و فرزند او محمدرضا سخت مي‌كوشيدند برخى كشور‌هاى اروپايى را قانع سازند كه نام يك ايرانى صاحب‌نام يا حتى نام پايتخت، تهران، را بر خيابانى در يكى از پايتخت‌هاى اين يا آن كشور‌ها بنهند اما تنها موفقيتى كه در اين زمينه به دست آوردند نامگذارى خيابانى به نام فردوسى و كوچه‌اى به نام تهران (هر دو در برزن هشتم شهر پاريس) بود، آن هم با اعمال فشار و معامله پاياپاى! تحول جديدى كه ما اكنون شاهد هستيم اين است كه شهر برلين داوطلبانه نخستين گام را در قدردانى و به ياددارى از يك ايرانى دانشمند و كوشنده ضدفاشيست برداشته است؛ بدين معنى كه بنابر رسم رايج در كشور‌هاى اروپايى بر سردر منزل محل سكونت دكتر تقى ارانى11) طى دوران اقامتش در پايتخت آلمان 288-1922/07-1301- ) در / Fasanen strasse خيابان قرقاول‌ها - يك لوح يادبود نصب كرده است.22) خانه‌اى كه دكتر ارانى در آن مي‌زيست، پس از جنگ جهانى دوم و تعمير يا بازسازى خانه‌هاى صدمه‌ديده، به هتلى تبديل شده است؛ امرى كه موجب مي‌شود بسيارى از آلمانيان شهر‌هاى ديگر آن كشور و خارجيانى كه در آن هتل اقامت مي‌گزينند نيز با نام دكتر ارانى چون يك دانشمند و مبارز ضدفاشيست آشنا شوند. پي‌نوشت‌ها: 1-براى مطالعه زندگى و انديشه‌هاى او، بنگريد به كتاب اين مولف، تقى ارانى در آينه تاريخ، تهران، نشر اختران، 1387. 2-شايسته يادآورى است كه چند سال پيش نيز تنديسى از بنـو انه زورگ (Benno Ohnesorg)، دانشجوى آلماني‌اى كه به هنگام تظاهرات دانشجويان ايرانى و آلمانى عليه محمدرضاشاه، در دوم ژوئن 1967، توسط پليس كشته شد، در كنار در ورودى اپراى برلين براى يادبود قتل وى نصب شده است.
(برگرفته از اعتماد ملي، ۱۸ آذر ۱۳۸۷)
ادامه مطلب http://davarpanahp.blogfa.com/post-484.aspx
