مهدي جنگروي
در سحرگاه روز بيست و دوم ژوئن سال 1941 (يكم تيرماه 1320) نيروي زميني ارتش آلمان آتش سهمگين خود را در طول جبهه‌اي كه از درياي بالتيك تا درياي سياه وسعت داشت، بر روي دشتهاي روسيه باز كرد. حمله آلمان به شوروي، ايران را به صورت حلقه ارتباطي بين انگلستان و روسيه درآورد. دولت ايران كه در موقعيت حساسي قرار گرفته بود، سعي كرد تا سياست بيطرفي را كه همزمان با آغاز جنگ دوم جهاني اتخاذ كرده بود، همچنان حفظ كند.
يادداشت مشترك انگلستان و شوروي به ايران در خصوص اخراج اتباع آلمان از كشور كه حالت اولتيماتوم نيمه رسمي داشت، با اين هدف به دولت ايران تسليم شده بود كه با رد آن و يا عدم ارسال جواب از سوي ايران و بالنتيجه اخراج آلماني‌ها از كشور، عذر موجهي براي متفقين فراهم آورد تا بتوانند ايران را اشغال نموده و طرحهاي خود را به مرحله اجرا درآورند.
سرانجام در سپيده دم روز سوم شهريور 1320 نمايندگان سياسي دولتهاي شوروي و انگلستان در تهران، به منزل علي منصور نخست‌وزير وقت ايران رفته هر يك يادداشتي تسليم وي نمودند و توسل دول متبوع خود را به نيروي نظامي بر عليه ايران اعلام كردند. در همان لحظاتي كه نمايندگان سياسي كشورهاي مزبور در منزل نخست‌وزير مشغول مذاكره بودند، تجاوز خود را به مرزهاي ايران شروع كردند. نيروي هوايي شوروي در آذربايجان به بمباران شهرهاي بي دفاع پرداخته و نيروي زميني و موتوريزه آن كشور از طريق جلفا به سمت تبريز سرازير شده بود. در خوزستان قواي انگليس به بنادر شاهپور و خرمشهر حلمه بردند و كشتي‌هاي جنگي ايران را غافلگير نمودند. نيروي هوايي انگليس، اهواز را بمباران كرده ستون ديگري از نيروهاي انگليسي از قصر شيرين به سوي كرمانشاه به حركت درآمدند.
با تجاوز قواي انگليس و روس از جنوب و شمال به كشور، رضاشاه ارتش را به مقابله فراخواند، ولي به جز مقاومت پراكنده چند روزه، ارتشي كه هزينه سنگين آن را مردم متحمل شده بودند، طي سه روز درهم شكست و كشور به اشغال ارتش شوروي و انگليس درآمد و امراي ارشد آن با همان چادرهايي كه ممنوع شده بود، گريختند و پس از سه روز دولت ايران تصميم خود مبني بر ترك مقاومت را به اطلاع سفراي كشورهاي اشغالگر رساند و در مقابل از آنها خواست تا عمليات جنگي را متروك و پيشروي خود را متوقف سازند.
روز هشتم شهريور سال 1320 دولت فروغي در تهران حكومت نظامي اعلام كرد و سپهبد اميراحمدي به فرمانداري نظامي تهران منصوب گرديد و در روز 25 شهريور وقتي قواي روس و انگليس وارد پايتخت شدند و تهران را اشغال كردند رضاشاه بي درنگ استعفا داد و عازم بندرعباس گرديد.
 [2206-4 ع] حسن اسفندياري (محتشم‌السلطنه) رئيس مجلس شوراي ملي در ملاقات با آدولف هيتلر صدراعظم آلمان (1319-1320) از چپ: موسي نوري اسفندياري (سفير ايران در آلمان)، حسن اسفندياري و آدولف هيتلر |  [1072- 8ع] آندرويچ اسميرنوف، سفير شوروي در ايران به اتفاق همراهان خود در محوطه كاخ سعدآباد 1. آندرويچ اسميرنوف |  [3131- 4ع] محمدعلي فروغي نخست‌وزير و علي سهيلي وزير امور خارجه در روز برگزاري مراسم تحليف شاه جديد در مجلس شوراي ملي |
 [2775-1ع] محمدرضا پهلوي در روز اداي سوگند پادشاهي در مجلس شوراي ملي، به اتفاق محمدعلي ذكاءالملك فروغي نخست‌وزير (۱۳۲۰/۶/۲۶) |  [681-112ق] محمدرضا پهلوي در حال اداي سوگند شاهي در مجلس شوراي ملي. در عكس محمدعلي فرزين (كلوپ) نيز ديده ميشود (26/6/1320) |  [816-11ع] محمدرضا پهلوي و همسر وي فوزيه به همراه جمعي از مقامات كشور در بازديد از مقر نيروهاي نظامي انگليس در تهران 1. غلامرضا نورزاد 2. عيسي صديق 3. حسين علاء 4. مرتضي يزدان‌پناه 5. محمدرضا پهلوي 6. فوزيه 7. علي سهيلي (نخست‌وزير) 8. حاجيعلي رزم‌آرا 9. ابوالحسن اردلان (عزالممالك) 10. علي‌اصغر مؤدب نفيسي 11. قاسم غني 12. حميد سياح 13. مصطفي عدل (منصورالسلطنه) 14. محمد ساعد مراغه‌اي 15. عبدالحسين هژير 16. محسن قراگزلو 17. يوسف شكرايي |
 548-1ع] امراي ارتش ايران در حال مذاكره با ريدر ويليام بولارد وزيرمختار انگلستان و چند تن از فرماندهان قشون متفقين در ايران |  976-11ع] ريدر ويليام بولارد وزيرمختار انگليس در ايران، محمدرضا پهلوي و ژنرال ويول فرمانده انگليسي قشون متفقين |  (1319-1320) رجبعلي منصور |
 [2718-124ط، 4478-4ع و 2434-4ع] محمدعلي فروغي (1320) |  (1320-1321 و 1321-1323) علي سهيلي |  [3-127ر] سران كشورهاي متفق در حاشيه برگزاري ”كنفرانس تهران“، در محل سفارت شوروي (6/9/1322) 1. ژوزف استالين (نخست‌وزير شوروي) 2. وياچسلاو ميخائيلويچ مولوتف (وزير امور خارجه شوروي) 3. اورل هريمن (سفير آمريكا در مسكو) 4. فرانكلين روزولت (رئيس‌جمهور آمريكا) 5. آنتوني ايدن (وزير امور خارجه آمريكا) 6. وينستون چرچيل (نخست‌وزير انگلستان) |
 [927-121پ] ملاقات محمدرضا پهلوي با وينستون چرچيل نخست‌وزير انگلستان، در محل سفارت اين كشور در تهران (8/9/1322) از راست: وينستون چرچيل، اسماعيل شفائي، محمدرضا پهلوي، حسين علاء ، محمد ساعد مراغه‌اي (وزير امور خارجه) و علي سهيلي (نخست‌وزير) |  [880-121پ] ژوزف استالين نخست‌وزير شوروي در حاشيه برگزاري كنفرانس سران كشورهاي متفق در تهران، هنگام ملاقات با محمدرضا پهلوي (9/9/1322) از راست: ماكسيموف (سفير شوروي در ايران)، وياچسلاو ميخائيلويچ مولوتف (وزير امور خارجه شوروي)، محمدرضا پهلوي، ژوزف استالين و محمد ساعد مراغه‌اي (وزير امور خارجه ايران) |  [2912-11ع] محمد ساعد مراغه‌اي نخست‌وزير ايران در سال 1323 |
 [3262-1ع] رضاشاه در اواخر عمر در ژوهانسبورگ (1323) |  محسن صدر (صدرالاشراف) (1324) |  [2914-4ع، 1543-4ع و 1829-4ع] ابراهيم حكيمي (حكيم‌الملك) (1324) |
 (1323-1324) مرتضي قلي بيات (سهام‌السلطان) |  [1358-1ع] احمد قوام (قوام‌السلطنه) از نخست‌وزيران ايران در دوران اشغال كشور توسط متفقين (1321 و 1324-1326) |
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر