شهر باستانی شوش جولانگاه ساخت و سازهای غیرقانونی

شوش یکی از مهمترین محوطه های تاریخی ایران و بزرگترین تپه باستانی جهان از مهمترین گزینه های ثبت در فهرست میراث فرهنگی جهانی است که به دلیل بی توجهی و تعلل در تعیین حریم آن به عرصه ای برای ساخت و سازهای غیرقانونی تبدیل شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، محوطه باستانی شوش یکی از مهمترین سایتهای تاریخی ایران و در شمار بی نظیرترین محوطه های باستانی جهان است. در این محوطه باستانی چهار تپه باستانی وسیع با نامهای آکروپل، آپادانا، صنعتگران و شاهی وجود دارد که هر کدام دارای ارزشهای تاریخی بسیار مهمی هستند به گونه ای که در کاوشهای انجام شده در تپه صنعتگران باستانشناسان 15 لایه تمدنی مختلف را شناسایی کرده اند. این شهر باستانی سال 1367 در فهرست آثار ملی قرار گرفت. یکی از قدیمی ترین تصاویر محوطه تاریخی شوش که در حدود 100 سال پیش گرفته شده است در سالهای گذشته یک گروه باستانشناس برای تعیین عرصه و حریم شهر تاریخی شوش اقدامات علمی لازم را انجام دادند و 400 هکتار از محوطه آن تعیین حریم شد. همچنین در طرح جدیدی کارشناسان میراث فرهنگی تصمیم گرفتند عرصه این شهر تاریخی را بیشتر کنند و آن را به هزار و 200 هکتار برسانند تا امکان ثبت شهر شوش در فهرست آثار میراث فرهنگی جهانی فراهم شود اما پس از گذشت مدتها از ارائه این طرح هنوز به صورت رسمی تصویب نشده است به طوری که عدم تعیین عرصه و حریم شهر باستانی شوش باعث شده بخشهای خصوصی و دولتی در نزدیکی این شهر باستانی اقدام به ساخت و سازهای غیر مجاز کنند. یکی از این ساخت و سازها در حریم مورد نظر کارشناسان، هتل امیر زرگر بوده است. مجوز ساخت این هتل بیش از دو سال پیش از سوی مسئولان سازمان میراث فرهنگی استان صادر شده بود که با واکنش رسانه ها و کارشناسان میراث فرهنگی مواجه شد و در نهایت مالک آن را مجبور به عقب نشینی از تصمیم خود کرد. در فاصله 500 تا 600 متری جنوب غرب هتل امیر زرگر که ساخت آن در 50 متری غرب انتهای دیوار سختگاه آپادانا آغاز شد کاخ شائور قرار دارد. همچنین در شمال هتل و به فاصله 300 متری آن مقبره "دعبل خزاعی" از شاعران اهل بیت (ع) و مربوط به قرنهای دوم و سوم هجری قمری قرار دارد. در جنوب هتل نیز مقبره دانیال نبی (ع) متعلق به دوره هخامنشی واقع شده است. این بناها نشان می دهد در این بخشها که دو مقبره مهم وجود دارد شهری بوده و مردم در آن زندگی می کردند. گفته می شد مالک هتل امیر زرگر با انصراف از ساخت هتل تصمیم دارد این محل را به مکانی تجاری مسکونی تبدیل کند اما حضور کارگران ساختمانی و ساخت و سازهایی که اخیرا و همزمان با شروع تعطیلات اخیر در این محوطه باستانی آغاز شده نشان از پیشرفت تدریجی ساخت هتل دارد. گفته می شود پافشاری سرمایه گذار هتل امیر زرگر برای تکمیل پروژه به این دلیل است که اگر حریم شهر شوش تعیین شود و حریم فعلی آن سه برابر شود، وجود این هتل نیمه کاره در محدوده شهر تاریخی شوش غیرقانونی است و باید تخریب آن هر چه سریعتر انجام شود. اما اگر هتل تا قبل از زمان تصویب تعیین حریم شهر شوش تکمیل شود دیگر تخریب شامل آن نمی شود. بسیاری از کارشناسان و متخصصان برجسته میراث فرهنگی مانند مسعود آذرنوش، رهبر، کابلی که هر سه از پیشکسوتان و حفاران بزرگ کشور هستند و اطلاعات فراوانی در رابطه با شوش دارند و همین طور دکتر عبدی، عطایی و چگینی از کارشناسان زبده میراث فرهنگی کشور معتقدند که مکان واقع شدن هتل امیرزرگر محلی باستانی و تاریخی است و به همین دلیل نیز ساخت آن ضربه ای جبران ناپذیر به این محوطه باستانی خواهد زد. در همین رابطه مدیر سابق پایگاه میراث فرهنگی محوطه‌های باستانی شوش در گفتگو با خبرنگار مهر گفته بود که علاوه بر این اظهارنظرهای کارشناسی، اسناد و مدارک محکمی که بر این ادعا دلالت می کند نیز در سازمان میراث فرهنگی موجود است که همگی از تاریخی بودن محل ساخت این هتل حکایت دارد. به گفته محمد رضا چیت ساز، مجوز ساخت این هتل قبل از آمدن او به پایگاه شوش صادر شد اما پس از آن NGO ها و علاقمندان میراث فرهنگی خوزستان و شوش اعتراض خود را با من در میان گذاشتند و من نیز بلافاصله پیگیر ماجرا شدم. چیت ساز افزود: مشخص شد که محل در نظر گرفته شده برای احداث هتل که در فاصله میان دو کاخ هخامنشی آپادانا و شائور بوده می‌ تواند حلقه ارتباط باستانی میان این دو کاخ را از بین ببرد، از همین رو در اولین گام جلوی ساخت هتل را گرفتم. بر اساس گفته های مدیر سابق پایگاه میراث فرهنگی، محوطه‌های باستانی شوش پس از این اتفاقات آقای امیرزرگر به عنوان سرمایه گذار و دارنده مجوز ساخت هتل از شخص حقیقی محمدرضا چیت ساز نه با سمت حقوقی اش به عنوان مدیر پایگاه در دادگاه شعبه دوم حقوقی منطقه شکایت کرده و او را به دادگاه کشاند. چیت ساز افزود: در روند رسیدگی به پرونده این شکایت، هیچگاه از سوی مسئولان سازمان میراث فرهنگی استان و کشور از من به عنوان یکی از مدیران این دستگاه حمایتی صورت نگرفت. در جلسه سوم دادگاه آقای امیرزرگر مالک هتل عنوان کرد که دارای مجوز از سازمان میراث فرهنگی است و من نیز به رئیس دادگاه گفتم که این مجوز به اشتباه صادر شده و نباید بر اساس یک مجوز اشتباه اجازه ساخت هتل در محوطه باستانی را داد. وی در ادامه تصریح کرد: بعد از آن جلسه دادگاه، قاضی با تائید صحبتهای من از هر دو طرف شکایت خواست که بیرون از دادگاه مصالحه کنند، من نیز از سوی سازمان به آقای امیرزرگر سه پیشنهاد ارائه دادم که با جبران خسارت از ساخت این هتل صرف نظر کند که این پیشنهادها طرح معاوضه زمین، بحث تملک و ارائه تسهیلات ویژه گردشگری به وی بود. هر سه پیشنهاد را همان زمان برای آقای رحیم مشایی و بقایی رئیس و قائم مقام وقت سازمان میراث فرهنگی کشور ارسال کردم که البته هیچگاه به آن سه پیشنهاد پاسخی داده نشد. مدیر سابق پایگاه میراث فرهنگی محوطه‌های باستانی شوش با اشاره به دیگر اقدامات صورت گرفته برای ممانعت از ضربه به این محوطه باستانی پراهمیت کشور گفت: علاوه بر این در آخرین روزهای حضور من در پایگاه شوش نیز شنیدیم آقای غنمی مدیر کل حقوقی سازمان میراث فرهنگی کشور پیگیر این مسئله شد و در نامه ای به محمدی رئیس اداره میراث خوزستان مخالفت خود را با ساخت هتل امیرزرگر در محوطه مورد نظر اعلام کرد. در این بین و با وجود تمام این کش و قوسها همچنان برخی از مسئولان استانی مخالف تعیین حریم محوطه باستانی شوش هستند چرا که برخی از پروژههای در دست اجرای آنها با تصویب حریم شوش منحل می شود. این عده از مسئولان استان خوزستان قصد دارند پروژه هایشان در محوطه تاریخی شوش تمام شود و بعد به مسئولان میراث فرهنگی اجازه تعیین حریم بدهند. این در حالی است که تعلل بی دلیل مسئولان سازمان میراث فرهنگی نیز بر این مدعا جامعه عمل می پوشاند. از سوی دیگر مردم ساکن در محدوده شوش که در آن محل ملک و املاک دارند نیز با مخالفت مسئولان همراه هستند در حالی که اگر این محوطه تعیین حریم شود از تجاوز و ساخت و ساز در اطراف آن جلوگیری می شود و به زیبایی این مجموعه اضافه خواهد شد. همچنین این موضوع عمران و آبادی و جذب گردشگر بیشتر و رونق اقتصادی را برای ساکنان این منطقه در پی دارد. چراغ سبز استاندار به مخالفان تعیین حریم شوش استاندار خوزستان نیز در گفتگوی اخیر خود با یکی از نشریات کشور چراغ سبز را به مخالفان عدم تعیین حریم شوش نشان داده است. او گفته است که از رئیس سازمان میراث فرهنگی دعوت می کنیم به خوزستان بیاید و درباره صرف نظر از تعیین حریم شوش و شوشتر تصمیم گیری کند. بانک قوامین از هفت متر ارتفاع فراتر می رود تهدید دیگر محوطه باستانی شوش بلند مرتبه سازی بانک قوامین در حریم آن است. مجوز ارتفاع این بانک چهارمتر است اما شنیده ها حاکی از آن است که مجریان ساخت این بانک قصد اضافه کردن تعداد طبقات و افزایش ارتفاع آن تا هفت متر و 60 سانتی متر را دارند. ساختمان دیگر در حال ساخت در محوطه شهر شوش پارکینگ طبقاتی است که مجوز ساخت تا ارتفاع هفت متر را گرفته است. بلاتکلیفی یک طبقه اضافه ساختمان مرکز پیش دانشگاهی شوش در همین رابطه ساخت مرکز پیش دانشگاهی بلند مرتبه سازی شده در سالهای قبل که از حد مجاز ارتفاع بالاتر رفته بود اکنون متوقف است چون می بایست یک طبقه از ساختمان حذف می شد اما هنوز هیچ تصمیمی برای آن نگرفته اند. ساخت و سازهای انجام شده در حریم شهر باستانی شوش در حالی انجام می شود که پیش از این صادق محمدی، رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی در واکنش به این نگرانیها گفته بود: با وجود یگان حفاظتی سازمان که به صورت دقیق و مستمر در صحنه حضور دارند، هیچ عملیات عمرانی در داخل محدوده معین شده انجام نمی شود. حال آنکه ساخت هتل امیر زرگر، ساختمان پیش دانشگاهی و بانک قوامین تنها گوشه ای از ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم شوش طی سالهای اخیر است. شوش یکی از مهمترین محوطه های باستانی ایران و بزرگترین تپه باستانی جهان محسوب می شود که از هزاره چهارم پیش از میلاد به ‌مدت 5 تا 6 ‌هزار سال به‌ طور پیوسته فرهنگ و تمدن داشته است.